Curaçao is een
zogenaamde small island state ook wel aangeduid als micro-state. Kleine landen
hebben vanwege hun schaal altijd bijzondere problemen. Wanneer je het aantal
inwoners hebt van een middelgrote stad maar de beslommeringen van een land
staat een dergelijk land per definitie voor uitdagingen. De kleine landen die
dat in mindere mate hebben zijn op de vingers van 1 hand te tellen. Je kan dan
denken aan Monaco, Liechtenstein en San Marino bijvoorbeeld. Die landen hebben
bepaalde problemen niet omdat het er of economisch goed gaat of dat een aantal
taken door een groter zusterland worden gedragen. Ook kan zich een combinatie
van economisch welzijn voordoen met toch de bijstand van de grote zuster.
Liechtenstein steunt op Oostenrijk, Monaco op Frankrijk en San Marino op Italië.
Daarnaast geldt dat in deze minilanden het gemiddeld inkomen relatief hoog
ligt.
Curaçao is een
klein land met een luchthaven, een haven een dienst buitenlandse betrekkingen
en een historisch zo gegroeid relatief groot ambtenarenapparaat. Daarnaast
beweegt het gemiddelde inkomen zich bepaald aan de lage kant. Dat betekent
relatief lage belastingopbrengsten. Anderzijds is de druk van sociale premies
ongekend hoog. Sociale premies worden rondgepompt in de samenleving waardoor je
daar als land niets aan hebt om bijvoorbeeld onderwijs en infrastructuur in
stand te houden.
Recent deden zich
opvolgend een aantal problemen voor. De aftakeling van de financiële
dienstverlening is onder druk van buiten ingezet vanaf 1993. Het financiële
offshore-systeem vertoonde eind 2019 haar laatste stuiptrekking. Verder
eindigde de overeenkomst met PdVSA per eind 2019. Als dat al niet genoeg
ellende met zich bracht werd vervolgens in augustus 2019 de belastingontvanger
getroffen door een brand die de gehele fiscus wist lam te leggen. We schrijven
nu april 2020 en de gevolgen van deze brand zijn wij nog immer niet te boven.
Vorig jaar was
eindelijk ons nieuwe ziekenhuis gereed. Naar wij begrijpen is dat gepaard
gegaan met enorme budgetoverschrijdingen en is het ziekenhuis op een onlogische
plek gebouwd. De premies ziekteverzekering die door lokale verzekeraars worden
aangeboden zijn meteen forse percentages gestegen.
Maar daar bleef
het niet bij. De wereld werd getroffen door Covid-19 waardoor op Curaçao de
laatste strohalm -toerisme- kwam stil te liggen.
De fiscale
afbreuk van de financiële dienstverlening werd geformaliseerd met de
inwerkingtreding van het Nieuw Fiscaal Raamwerk in 2002. In december 2019 was
de wetgever nog druk doende om de laatste aanpassingen aan onze fiscale
wetgeving te schrijven zodat wij in 2020 een internationaal gezien aanvaardbare
wetgeving konden presenteren.
Hoewel ook al
jaren bekend was dat de overeenkomst met PdvSA in 2019 zou eindigen kwam eerst
eind 2019 de Klesch groep in beeld al redder van onze raffinaderij. Het is maar
zeer de vraag of de raffinaderij ooit weer de lucht in komt. Een raffinaderij
schijn je niet eenvoudig weer te kunnen opstarten nadat deze langere tijd heeft
stil gestaan. Ook is de ontwikkeling van de oliemarkt niet erg bemoedigend en
kun je je afvragen of een raffinaderij en toerisme niet strijdig met elkaar
zijn. Nog even los van de vraag of fossiele energie de toekomst heeft. We weten
allemaal het antwoord op die vraag.
Terugkerende bron
van ergernis is tevens de salarissen van de bestuurders van onze
overheidsvennootschappen. Ook blijkt men opeens doende om weer een nieuwe
overheidsvennootschap het leven te laten zien. De leden van de Raad van Commissarissen
hebben de euvele moed getoond om tijdens een van de zwaarste periodes waar Curaçao
de laatste decennia doorheen gaat om verhoging te vragen van hun commissarisbeloningen.
Nu is door de
Covid-19 crisis Curaçao op slot waarmee ook het toerisme en de horeca een
doodsteek hebben gekregen. Tienduizenden mensen kunnen onmiddellijk niet meer
rondkomen.
De hierboven beschreven
gebeurtenissen geven er blijk van dat onze overheid niet in staat is om
adequaat en tijdig te reageren. Laat staan dat er op situaties wordt
geanticipeerd.
Wel zijn de
ambtenaren druk doende om hun belangen te beschermen. Geen woord van empathie
ten aanzien van onze mede-burgers die nu letterlijk omkomen van de honger. Nee,
de loontrede, daar gaat het om. Dat de ambtenaren geen oog hebben voor het verwateren van hun pensioenen door aankoop van PSB Bank door het Ambtenaren Pensioenfonds Curacao (APC) welke bank dan vervolgens -als het goed begrijp- moet gaan fuseren met de technisch failliete Girobank is bepaald raadselachtig.
Curaçao is
autonoom binnen het koninkrijk. Dat is een juridische realiteit maar niet een
economische. Je kan niet met droge ogen roepen dat je autonoom bent als je niet
zelf je broek kan ophouden. Terugverwijzend naar het begin van dit verhaal; dat
is geen verwijt maar een gevolg van de schaal van Curaçao.
De verwachting is
dat binnen afzienbare tijd de ambtenarensalarissen niet meer betaald kunnen worden.
Verder geldt dat er met het uitbreken van Covid-19 zich meteen mensonterende
toestanden blijken voor te doen.
De reactie van
onze overheid is dat Nederland moet helpen. Dat moet ook en Nederland lijkt
daartoe bereid maar die hulp draagt wederom bij aan onze al veel te hoge
schuldenlast.
Het ligt voor de
hand dat Nederland niet bereid zal zijn om Curaçao telkens onvoorwaardelijk uit
de brand te helpen als zich weer een negatieve gebeurtenis voordoet.
Zelfs al doen
zich geen negatieve gebeurtenissen voor dan nog zullen wij door onze schaal en
door het te lage gemiddeld inkomen nimmer in staat zijn om daadwerkelijk
autonoom te zijn. Er zal nimmer een situatie ontstaan waarbij Curaçao eigenhandig
en met eigen middelen levensvatbaar zal zijn. Met Covid-19 niet en zonder
Covid-19 ook.
De klemmende
vraag aan onze politieke gezagsdragers is dan ook. Wat stelt u voor om
structureel te doen? Telkens pappen en nathouden is geen regeren.