Ik ben opgegroeid in Roden (Dr.), mijn ouders wonen er nog steeds, waar het familiebedrijf van Wientjes zijn basis had.

Mr. van de week: Bernard Wientjes

maandag 22 september 2014 door redactie Mr.

Mr. van de week is Bernard Wientjes. Op 1 september is hij de eerste leerstoelhouder van de Utrecht Chair for Entrepreneurship and Leadership bij de Universiteit Utrecht geworden. Hij zal deze wisselleerstoel een dag in de week bekleden voor de duur van een jaar. Wientjes nam 30 juni dit jaar op 71-jarige leeftijd afscheid van de werkgeversorganisatie VNO-NCW waar hij negen jaar voorzitter van was. Daarvoor had ruim dertig jaar lang de leiding over het familiebedrijf Wientjes met als belangrijke dochter Ucosan, welke dochter hij in 1999 aan Villeroy & Boch verkocht, waarna hij toetrad tot de Raad van Bestuur van dit concern. In 2005 werd hij tot voorzitter van VNO-NCW benoemd.

Viel het afscheid van VNO-NCW u zwaar of was u er wel aan toe?

Het afscheid van VNO-NCW viel mij niet zwaar. Het was een fantastische baan maar na een periode van negen jaar is het tijd om het stokje aan een opvolger over te dragen.

Voor één dag per week gaat u de wetenschap in. Van volledig in retraite gaan, wilt u nog niets weten?

Het voorzitterschap van VNO-NCW betekende een bijna permanente beschikbaarheid. Ik heb hier nooit problemen mee gehad. Het voortdurend bezig kunnen zijn met en voor ondernemers is een dankbare taak, zeker in een tijdsperiode waarin Nederland in het algemeen en ondernemers in het bijzonder door een diep dal gingen! Mijn nieuwe taak, het invullen van de leerstoel ‘Ondernemerschap en Leiderschap’ ligt in het verlengde van mijn vorige functies. Samen met andere functies die ik uitoefen of ga uitoefenen, zal mijn agenda weer aardig gevuld worden! Ik zou niet anders willen!

U wordt wel als meest invloedrijke Nederlander beschouwd (Volkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders). U hebt ooit gezegd een ‘rothekel’ te hebben aan het woord macht. Maar zonder macht had u toch nooit zoveel kunnen bereiken?

Er is een groot verschil tussen macht en invloed! Macht hoort in een democratie in handen te zijn van de politiek. Zo is het ook in Nederland! Invloed moet haar basis vinden in inhoudelijke overredingskracht gericht op een deelbelang als onderdeel van het algemeen belang. De kracht van VNO-NCW was en is, dat weliswaar het ondernemingsbelang centraal staat, maar altijd in lijn met het algemeen belang.

Op 24-jarige leeftijd studeerde u af in Nederlands recht. Hebt u geen spijt dat u nooit een juridisch beroep hebt uitgeoefend?

Ik heb met heel veel genoegen Nederlands recht gestudeerd. Alhoewel het ondernemerschap mij van jongs af aan boeide, was ik zeker van plan een aantal jaren ervaring buiten het familiebedrijf op te doen. Ik had een baan bij een bank geaccepteerd, een baan waarin ik zeker mijn studie-kennis had kunnen gebruiken, toen mijn vader ernstig ziek werd en ik de verantwoordelijkheid voor het familiebedrijf moest overnemen. Maar ook als ondernemer heb ik regelmatig mijn juridische kennis kunnen toepassen!

Na lang en veel gestorm in de polder is het eindelijk zo ver; het ontslagrecht wordt hervormd. In dit debat speelde u als voorzitter van VNO-NCW een cruciale rol. Veel advocaten betwijfelen echter of deze hervorming wel de gewenste effecten (sneller, goedkoper, eerlijker) zal hebben. Wat kunt en wilt u hen nog (eens) zeggen?

Het Sociaal Akkoord, waarin onder anderen het ontslagrecht werd hervormd, had primair als doel de kloof tussen de drie partners , kabinet, vakbeweging en ondernemersorganisaties, te overbruggen in de diepste crisis sinds de dertiger jaren. De discussie over het ontslagrecht en de hoogte van de ontslagvergoeding was uitermate moeilijk! Sinds de Tweede Wereldoorlog was het ontslagrecht in wezen niet veranderd. Natuurlijk is het doel de langdurige en kostbare procesgang bij ontslag te vereenvoudigen en de ontslagvergoeding, die in vele gevallen buitensporig is, te beperken. Dat dit in het begin van het van kracht zijn van de nieuwe wet, die per 1 juli 2015 ingaat, tot extra procedures zal leiden, is niet uit te sluiten. Uiteindelijk is echter het doel dat het ontslag zo veel mogelijk gedejuridificeerd wordt. De toekomst zal leren of deze doelstelling gerealiseerd wordt.

Wat is het hoogtepunt in uw carrière?

Mijn carrière kent gelukkig vele hoogtepunten. Als leider van een sterk groeiende onderneming ken je vele hoogtepunten, maar ook dieptepunten. Mijn benoeming als voorzitter van VNO-NCW was zeker een hoogtepunt! Last but not least, mijn benoeming tot hoogleraar aan de Universiteit Utrecht zie ik als een belangrijk hoogtepunt.

Wie of wat is in uw bestaan uw bron van inspiratie?

Het creatief ondernemerschap is altijd mijn belangrijkste bron van inspiratie geweest en is het nog steeds! Door mijn voorzitterschap van VNO-NCW had ik het voorrecht voortdurend topondernemers van jong tot oud en van klein tot groot te ontmoeten!

Als u het voor het zeggen had dan…?

Als ik het voor het zeggen had, zou ik duurzaam ondernemerschap nog veel sterker in het zenith van de maatschappij positioneren. Duurzaam ondernemerschap is bijna de enige factor die voor duurzame groei van onze welvaart en van ons welzijn kan zorgen. Dit geldt in het bijzonder ook voor het onderwijs in het algemeen en het wetenschappelijk onderwijs in het bijzonder. Dit is een belangrijke reden waarom ik graag invulling wil geven aan de leerstoel ‘Ondernemerschap en Leiderschap’ bij de Universiteit Utrecht.

Welk boek las u het laatst?

Het laatste boek dat ik gelezen heb is: ‘Vergeten Koninkrijken’, de verborgen geschiedenis van Europa van Norman Davies. Een buitengewoon interessant boek over het gewelddadige verleden van Europa en daarmee eigenlijk een groot pleidooi voor een verenigd Europa.

Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?

Ik zou met niemand een gevangeniscel willen delen! Dan maar liever alleen!